Εγώ πότε θα γίνω...γιαγιά;

Εγώ πότε θα γίνω γιαγιά; Πότε θα δω ένα εγγονάκι; 

Η ελληνική οικογένεια (πάντα σε γενικές γραμμές) έχει πολύ ιδιαίτερα χαρίσματα που ενισχύουν το δέσιμο ανάμεσα στις γενιές, την ισχυρή παρουσία των μελών της οικογένειας, τη βοήθεια και τη συμπαράσταση και την ανακουφιστική αίσθηση ότι κάποιος δεν είναι μόνος και έχει ένα μόνιμο στήριγμα στο πρόσωπο της οικογένειάς του. Μαζί με όλα της τα χαρίσματα, η ελληνική οικογένεια μπορεί να γίνει πιεστική και παρεμβατική, να μην έχει σαφή όρια και ενδεχομένως κάποιες φορές να εισβάλλει στην ιδιωτικότητα του ζευγαριού. Η ανυπομονησία, ο ενθουσιασμός και η λαχτάρα για μία νέα προσθήκη στο σύνολο της οικογένειας συχνά μεταφράζεται σε πίεση και άγχος είτε για τα ζευγάρια που "έχουν τακτοποιηθεί" κατά τα άλλα, είτε για τους ανθρώπους που ακόμα δεν έχουν βρει το ταίρι τους. Και πάλι, η συζήτηση αφορά περισσότερο τις κυρίες. Λίγο το γυναικείο βιολογικό ρολόι που θέτει σαφώς περισσότερους περιορισμούς σε σύγκριση με το ανδρικό, λίγο η βαθιά ριζωμένες πεποιθήσεις για τους ρόλους που ολοκληρώνουν μία γυναίκα, λίγο η σχέση μητέρας-κόρης που είναι πιο ελεύθερη και πιο επιτρεπτική και ιδού το αποτέλεσμα: γυναίκες που επεξεργάζονται μία τεράστιας σημασίας απόφαση για τον εαυτό τους, το μέλλον τους και την ταυτότητά τους βρίσκονται να συνυπολογίζουν έναν απίθανο - και όμως πολύ πραγματικό - παράγοντα: την πίεση του περιβάλλοντος. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για ζευγάρια που αντιμετωπίζουν προβλήματα υπογονιμότητας και το άγχος τους ενισχύεται από τις προσδοκίες του περιβάλλοντός τους. 

Κυρίες μου, εάν πλησιάζετε ή έχετε περάσει τα τριάντα, οι πιθανότητες είναι ότι γύρω σας οι άνθρωποι κάνουν παιδιά. Οι παλιές συμμαθήτριες, η κόρη της τάδε φίλης της μαμάς σας, η εξαδέλφη σας, η κόρη της γειτόνισσας και τα λοιπά. Εάν έχετε μία "συνηθισμένη" οικογένεια, οι πιθανότητες είναι επίσης ότι αργά ή γρήγορα κάποιος θα σας κοιτάξει με λαχτάρα ή επικριτικά και θα ρωτήσει "είδες; εγώ πότε θα δω ένα εγγόνι;". Πολλές γυναίκες - και πολλά ζευγάρια - καλοδέχονται αυτή την προσμονή. Άλλοι όμως αισθάνονται άβολα και αμήχανα, είτε γιατί δεν έχουν απάντηση σε αυτή την ερώτηση, είτε γιατί έχουν ήδη αρκετά προβλήματα. 
Το τελευταίο που σας χρειάζεται είναι να προσθέσετε λίγο ακόμα άγχος από τις προσδοκίες των γονιών και των γύρω σας. Τι να κάνετε; Χαλιναγωγείστε τους πιο κοντινούς σας, στην ανάγκη εξηγώντας ρητά ότι δε θέλετε καθόλου να κάνετε αυτή τη συζήτηση, ότι δεν είναι αστείο ούτε χαριτωμένο και δε βοηθάει καθόλου να σας πιέζουν ή να σας "στριμώχνουν". Είναι προτιμότερο να είστε μία φορά σαφής παρά να κάνετε την ίδια κουβέντα ξανά και ξανά με συγκατάβαση. Όσον αφορά τους υπόλοιπους (τις φίλες της μαμάς, τη νονά, τη συνάδελφο στο γραφείο και τους τυχαίους ανθρώπους που σας ρωτούν αθώα: "κανένα παιδάκι;") χαμογελάστε με χάρη και πείτε κάτι σαν "ε, όλα στην ώρα τους" ή "όλα θα γίνουν μην ανησυχείς". Θα έχετε πολύ καλύτερα αποτελέσματα χωρίς να χρειαστεί να γίνετε αμυντική ή απολογητική. Κι αυτό γιατί τις περισσότερες φορές έχουμε την τάση να απαντάμε κάθετα αρνητικά σε τέτοιες ερωτήσεις προκειμένου να απομακρύνουμε τις προσδοκίες των ανθρώπων (ίσως και τις δικές μας). Με λίγα λόγια, προσπαθήστε να γειώσετε την ανάγκη να καλυφτείτε πίσω από την απάντησή σας: δεν έχετε τίποτε να καλύψετε! Όσο πιο κοντά μένετε στην αλήθεια και στο πραγματικό σας συναίσθημα τόσο το καλύτερο για σας. 

Εγκυμοσύνη και Ψυχολογία: τα πρώτα συναισθήματα

Η περίοδος της εγκυμοσύνης χαρακτηρίζεται συχνά ως η "ομορφότερη περίοδος" στη ζωή της γυναίκας και ενίοτε και του ζευγαριού. Από κάθε κατεύθυνση, η σύγχρονη γυναίκα λαμβάνει πολύ συγκεκριμένα ερεθίσματα: χαρούμενες, όμορφες και φυσικά αδύνατες μέλλουσες μαμάδες αγκαλιάζουν την κοιλιά τους με τρυφερότητα και χαρά. Μία γυναίκα χοροπηδάει κρατώντας ένα θετικό τεστ εγκυμοσύνης. Ένα πολύ νεαρό ζευγάρι πλέει σε πελάγη ευτυχίας με την είδηση του μωρού. Στις ταινίες και τα περιοδικά, είναι ίσως πάντα έτσι. Είναι όμως πάντα έτσι για τις γυναίκες που μόλις έμαθαν ότι περιμένουν παιδί; 

Η απάντηση είναι πως, όπως για κάθε συνθήκη της ζωής έτσι και για την εγκυμοσύνη, δεν υπάρχει συναισθηματικός νόμος που ορίζει πώς πρέπει να αισθάνεται μία γυναίκα που μόλις έμαθε ότι περιμένει ένα μωρό. Παρόλα αυτά, κάθε γυναίκα έχει μία ξεκάθαρη εικόνα του τί αναμένεται από εκείνη, πώς περιμένουν οι άλλοι (σημαντικοί και μη) να αντιδράσει και να αισθανθεί στο νέο της εγκυμοσύνης. Δυστυχώς, αυτές οι άρρητες κοινωνικές προσδοκίες δημιουργούν πολύ μεγάλη πίεση σε πολλές γυναίκες. Μία έγκυος που αισθάνεται τρομαγμένη, αμφιθυμική, απαισιόδοξη ή θλιμμένη για οποιοδήποτε λόγο ενδέχεται να παγιδευτεί μέσα στο στερεότυπο της χαρούμενης μαμάς και να πιστέψει ότι τα συναισθήματά της δεν είναι "φυσιολογικά" ή ότι τέτοιου τύπου συναισθήματα αποτελούν ένδειξη ότι δε θα γίνει καλή μητέρα. Το αποτέλεσμα; Περισσότερο άγχος, περισσότερος φόβος, αίσθημα ντροπής, ανασφάλεια και ενοχές. Ένας φαύλος κύκλος, καθώς οι γυναίκες συχνά επιλέγουν να κρύψουν τα αρνητικά τους συναισθήματα και να συμμορφωθούν με αυτό που όλοι περιμένουν απ αυτές μπαίνοντας έτσι σε μία αρκετά μοναχική πορεία που δεν τις βοηθάει να επεξεργαστούν όλη αυτή την αναπάντεχη συναισθηματική πληροφορία.

Το κλειδί βρίσκεται στην κατανόηση. 
Μία γυναίκα που μόλις μαθαίνει ότι θα γίνει μητέρα, είτε είναι προετοιμασμένη είτε το νέο είναι απρόσμενο, έχει να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα πολλές και σημαντικές προκλήσεις. Μην ξεχνάτε ότι κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικό χρόνο προσαρμογής στα νέα δεδομένα της ζωής του. Αντιμέτωποι με σημαντικές αλλαγές (μπορείτε να σκεφτείτε κάποια μεγαλύτερη αλλαγή από τον ερχομό ενός παιδιού;) πολλοί άνθρωποι αντιδρούν μουδιασμένα ή αρνητικά. Ένας πολύ σημαντικός παράγοντας εδώ είναι οι πανταχού παρούσες απόψεις, γνώμες και πληροφορίες για το πόσο δύσκολο ή εύκολο έργο είναι μία εγκυμοσύνη καθώς ξαφνικά όλοι γνωρίζουν καλύτερα και συμβουλεύουν την έγκυο για καθετί. Αυτό σε πολλές γυναίκες εντείνει το φόβο ότι "δε θα τα βγάλουν πέρα", ότι δε γνωρίζουν αρκετά και ότι θα τα κάνουν "θάλασσα". 
Σε πολλές γυναίκες λειτουργεί καταλυτικά ο φόβος του τοκετού ήδη από τις πρώτες μέρες της εγκυμοσύνης, κάποιες φορές τόσο έντονα που "δηλητηριάζεται" όλη η εμπειρία των πρώτων ημερών ή και εβδομάδων. Αφήστε όμως στο σώμα σας το χρόνο να προσαρμοστεί: τους τελευταίους μήνες της εγκυμοσύνης θα αισθάνεστε πολύ διαφορετικά απέναντι στο γεγονός του τοκετού. Ενημερωθείτε, συζητήστε εναλλακτικές με το γιατρό σας και κυρίως, μείνετε μακριά από τρομακτικές περιγραφές που οι απανταχού μαμάδες είναι έτοιμες να σας προσφέρουν... 
Το γυναικείο σώμα και η σεξουαλικότητα παίζουν κεντρικό ρόλο στις αναπαραστάσεις της εγκυμοσύνης. Για κάποιες γυναίκες το θαύμα που λαμβάνει χώρα στο εσωτερικό του σώματος είναι αρκετό για να επισκιάσει τα υπόλοιπα. Για κάποιες άλλες όμως, οι μελλοντικές αλλαγές στο σώμα είναι πηγή μεγάλης ανασφάλειας και προβληματισμού, συνήθως σε συνδυασμό με το αν θα συνεχίσουν να είναι επιθυμητές από το σύντροφό τους και αν το σώμα τους θα επανέλθει μετά τον τοκετό. Τέτοιες σκέψεις καταδικάζονται συνήθως ως εγωιστικές, όμως είναι στ' αλήθεια έτσι; Πολλές φορές αντανακλούν απλώς την ψυχοσύνθεση της σύγχρονης μητέρας που ξέρει ότι πρέπει να συνδυάσει πολλούς ρόλους μαζί με τη μητρότητα.
Για κάποιες γυναίκες η ιδέα της μητρότητας είναι αυτονόητη και έρχεται με απόλυτη φυσικότητα και αυθόρμητα. Όχι όμως για όλες! Είναι πολλές οι γυναίκες που ανησυχούν τρομερά για το αν θα γίνουν καλές μαμάδες, αν θα μεγαλώσουν το παιδί τους σωστά και αν θα του προσφέρουν όλα όσα έχει ανάγκη. Αυτή η ανασφάλεια δεν υποδεικνύει μία μητέρα που δεν είναι ικανή. Αντίθετα, υποδεικνύει μία μέλλουσα μητέρα που έχει επίγνωση της ευθύνης απέναντι στο παιδί της. Φυσικά, τα παιδιά δεν έρχονται με οδηγίες χρήσης, αλλά δεν υπάρχει καλύτερος οδηγός από τη μητρική αγάπη και το ένστικτο προστασίας που αναπτύσσεται στη μητέρα. Για τα υπόλοιπα, ζούμε στην εποχή της πληροφορίας: υπάρχει πολύ σημαντική βιβλιογραφία αλλά και ειδικοί που μπορείτε να συμβουλευτείτε. 
Δεν πρέπει εδώ να ξεχάσουμε ένα φορτίο που κάθε έγκυος γυναίκα φέρει: τη σχέση και την εμπειρία από τη δική της μητέρα και πώς αυτή έχει εξελιχθεί. Τα ελλείμματα στη σχέση με τη μητέρα μπορεί να ενεργοποιηθούν μπροστά στο γεγονός της εγκυμοσύνης προσθέτοντας έναν ακόμα στρεσογόνο παράγοντα. 
Τέλος, μην ξεχνάμε τις ορμόνες. Το γυναικείο σώμα στην περίοδο της εγκυμοσύνης αλλά και της λοχείας είναι ένα "καζάνι" όπου οι ορμόνες οργιάζουν, επηρεάζοντας τη διάθεση και κατά συνέπεια τις σκέψεις και τα συναισθήματα. Μην αγνοείτε ποτέ το βιολογικό παράγοντα στις ψυχικές μεταβολές. 

Αν πρόσφατα ανακαλύψατε ότι είστε έγκυος ή αν βρίσκεστε στο περιβάλλον μίας γυναίκας σε ενδιαφέρουσα ανοίξτε τη συζήτηση! Δώστε στη μέλλουσα μαμά την ευκαιρία να εκφραστεί και να επεξεργαστεί τα συναισθήματά της, όχι μόνο τα θετικά αλλά και τα αρνητικά. Καθησυχάστε τους φόβους, τις ανασφάλειες και ενθαρρύνετε την να μιλήσει για όσα την απασχολούν. Εκμεταλλευτείτε τη δυνατότητα που υπάρχει να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό που θα βοηθήσει τη μέλλουσα μαμά να βάλει τις σκέψεις και τα συναισθήματά της σε τάξη, ιδίως αν οι αντιδράσεις της είναι πάρα πολύ έντονες. 
Και όλα θα πάνε καλά...